Geçen yüzyıldan bu yana ABD ve AB liderliğindeki küresel yönetim tarzı bir çok ülkeye yaptırımlar içeriyordu. Bu yaptırımlar ambargo, tanımamazlık gelme, yok sayma gibi bir çok olumsuz etkileri içermekte idi.
Ekonomi yönetimleri için bu durumun bazı sakıncaları bulunmakta idi. Ekonomi yönetimleri küresel olarak her ülkeye ve onların vatandaşlarına satış yapmak istiyorlardı. Fakat bu yönetimdeki ülke yöneticilerin belirlediği ilke ve kurallara göre ekonomilerini düzenlemek zorunda kalıyorlardı.
Gelişen zamanla birlikte ekonomi yöneticileri kısım kısım bu engellemeleri aşmaya onları gizli olarak delmeye başladılar. Yönetimlerin kendileri için ortaya çıkardıkları rekabet uygun koşullarından yararlanıyorken bir de kendi gizli planları ile küresel olarak ikili anlaşmalar ile tüm ülkelerde varlıklarını yaydılar.
Belli birikimler ile gelişen bu uygulamalar yöneticilerin kontrolünden çıktı ve büyüdü. Bu duruma yöneticiler yaptırımlarını ve kontrol altına almalarını post-truth uygulamaları ile yaptılar fakat günümüzde görünen durum yeterli olmadıklarını göstermektedir. Sermayenin küresel olarak yayılmasını ve kontrolünü kaybetmeye başladılar.
Önceden batı dünya ve ülkeleri gizli olarak takip ederken bu sefer doğu batının gizli planlarını takip eder ve ona göre hamle yapar hale geldi. İstihbarat akışı yapay zeka ve internet gelişimi ile küreselleşti. Bu alandaki tüm önemli konular belli ülkelerin tekelinde küresel olarak dağıldı.
Ekonomi yönetimleri güç etrafında bulunurlar ve tüm yeryüzü onların iş alanıdır.
Gücü ülke yöneticileri temsil etmektedirler. Halktan, toplumdan aldıkları yetki ile bu gücü kontrol etmektedirler ülke yöneticileri.
Ekonomi yönetimlerinin dayandığı güç ise sermaye gücüdür. Temel ihtiyaçları karşılamaya yönelik üretim gücüdür.
Ülke yöneticilerinin sınırı seçim ve ülke sınırıdır.
Sermaye yöneticilerinin ise yaptıkları ekonomik faaliyetlerin gelişimindeki avantajların bitmemesi onların sınırıdır. Ekonomi yöneticileri ekonomik etkinliklerinin bitmemesini istemektedirler. Üretim ve müşteri sayısının sürekli artması ve öyle kalmasını istemektedirler. Bunu başaramazlar ise gerilemeye pazardan düşmeye başlarlar. Yeni alanlarda etkinliğe girmek onların sürekli takip ettiği ve yenilenmeye hazır olmak onların amaçlarındadır.
Ülke yöneticilerin yetki ve süreleri sınırlı iken ekonomi yönetimlerinin planında sınırsız etkinlik ve çalışma görülmektedir. Ülke yöneticilerinde mekan ve zaman sınırı var iken ekonomi yönetimlerinde zaman ve mekan sınırını aşmaya çalışmaktadırlar.
Günümüzdeki küresel krizin nedeni ülkesel yönetimlerin küresel olarak devam eden yaptırımlarına ekonomik yönetimlerin itirazıdır. Küreselleşen bir çağda iken yaptırım ve engellemeler bir veya bir kaç ülkenin kontrolünde kalamamaktadır.
Günümüzdeki küresel krizin görünmeyen ve ulaşılamayan yönünü felsefe farkı ile açıklıyorum. Bu bilgi çağımız zamanın ruhunda bulunmaktadır. O da şudur. Bilim ve teknoloji gelişmeler küreselleşirken her ülkedeki yaşam şartları ve halkların talepleri, küresel hareketleri, çağımızda artık belli ülkelerin küresel kontrolünden çıkmış ve tekrar kontrol edilemeyecek düzeye gelmiştir. Onun içindir ki batı ülkeleri geçen yüzyıldaki küresel kontrollerini tekrar elde etmek, doğunun Rusya ve Çin aktörleri de aynı planda küresel yönetimde etken olduklarını ortaya koymaya çalışarak rekabet içine girmişler ve küresel olarak karşılıklı gündem oluşturmaktadırlar.
Fakat günümüzdeki küresel gelişmeler artık ne doğunun ne de batının küresel hakimiyeti kuramayacak kadar büyümüş ve gelişmiştir. Küresel insan yaşamı bütünsel olarak gelişmiş ve çeşitlenmiştir.
Gelişmeler o kadar ilerlemektedir ki ne atom bombası ne de nükleer silahlar küresel bir hakimiyet kurma olanağı vermemektedir. Çünkü tüm ülkeler silahlanmış ve birbirine saldırmaya hazır durumdadır. Nato ve doğu rekabeti küresel anlamda zayıf ve etkisizleşmiştir. Günlük yaşamın büyüklüğü ve gelişmişliği küresel her türlü savaşı kapatmakta ve içine almaktadır. Artık yeryüzünde hiç bir savaş küresel insan yaşamını tehdit edemez gelişen günlük yaşamı durduramaz dikkatleri kendi üstüne çekemez.
Bunu gerçekliğini gören ülke yöneticileri boş hayallere ve maceralara girmeye istekli olamazlar. Saldıran ülkeler zararlı çıkacak ve gerileyeceklerdir. Rusya erken hareket etmiş şu anda zayıflamaya başlamış müttefikleri ile sıkı ilişkilerin arttırmaya çalışmaktadır. AB tüm desteğini Ukrayna üzerine harcamış küresel ekonomi gücünü zayıflatmıştır. ABD ise küresel olarak bulunan gücünü dağıtarak hangi bölgedeki sorunu çözebileceğin karar vermekte zorlanmaktadır. O kadar yayılmıştır ki artık bir bölgeyi kontrol altına alabilme gücünü de yitirmek üzeredir.
Artık silah sanayi ve ilaç sektörü aktif olmak isterken onları talep eden ülke sayısı çok üretim yetişememektedir. üretim az talep fazla iken küresel bir savaş olmadan bölgesel savaşlarda üretimin tümü kullanılmakta ve üretim hızı arttırılamamaktadır. Tüketim fazla iken üretim az iken hangi ülke savaşabilecek yetkiyi ve yeterliliği kendisinde görebilir ki. Bu şartların oluşması için zaman bu üretimin arttırılmasına çalışılmakta ve bu arada planlar yapılmaktadır.
Geleceğe dair yapılan planları takibini sürdürecek ekip kadro sürekliliği sorunludur. Sürekli yönetimi değişen ve küresel hareketliğin artışında uzun süreli planlar da yapılamamaktadır.
Kısa süreli planlar etkisiz olmakta uzun süreli planlar ise onu takip edecek ve uygulayacaklar arasındaki bağlantı bozukluğu nedeniyle de gerçekleşmeme olasılığı artmaktadır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder