Küresel Pandemi ve Ekonomik Etkileri
Pandemi olgusu, küresel olarak büyük olumsuz etkisini yitirirken, küresel gelişim ile ilgili yeni bir döneme girildiğini yeni gelişmeler ile anlayabiliyoruz.
Küresel üretim stokların bitmesine neden olan pandemi, üretim miktarı ve hızı ile tüketim miktarı ile hızını yakınlaştırdı.
Geçtiğimiz yıllarda gelişen küreselleşmenin etkileri ile küresel üretim ve tüketim olgusunda değişimler başlamıştı. Üretim ve tüketim dengeli artar iken, pandemi bu dengeyi bozulmuş görünmektedir.
Pandemi zamanı ve sonrasında tüketim oranı üretim oranına yaklaşmış ve hızla artmaya devam etmiştir. Küresel olarak tüketim nüfus sayısındaki artışlar, talebi arttırmış ve üretimin hem miktar hem de hızını yakalamıştır. Pandemi ile durmuş ve yavaşlamış üretim, hızla devam eden ve yeni katılımlar ile artan tüketimin talebini karşılamada eksik ve yavaş kalmıştır.
Pandemi olgusunun küresel olarak tüketim kesimine psikolojik bir korunma duygusu, pandeminin bitse bile tekrar başlama endişesi ile stoklama alışkanlığı etkisi vermiştir.
Tüketicilerin pandemi sonrası bu endişeleri, stokları azaltmış, üretici kesimlerin stoklarını eritme aşamasına yaklaşmıştır. Mevcut tüketicilerin bu psikolojik algı eylemine, pandemi döneminde modern yaşamla tanışan ve yeni tüketici olarak küresel tüketime katılan kesimler de eklenince toplam tüketim miktarı hem artmış hem de hızlanmıştır.
Halen bu süreci yaşamaktayız.
Stokların tükendiğini gören üreticiler, üretimi hızlandırır iken talep karşısında tavırları fiyatların arttırması yönünde gelişmiştir. Tüketim bu eylem karşısında tüketimi durdurmak yerine pandeminin devam eden psikolojik olumsuz etkisi ve fiyatların artmaya devam edeceği tahmini ile stoklama davranışını arttırmıştır. Böylelikle talep artar ve hızlanırken, arz bu hıza ve miktara yetişememiştir. Bu süreç fiyat istikrarını bozmuş, piyasaların işleyiş sürecini olumsuz etkilemiştir.
Balkan krizinin oluşması da bu sürece olumsuz bir etki olarak yansımıştır.
Tüketim kesimin tüketim miktarını üretimin fiyat arttırmasına rağmen devam ettirmesinin arkasında ülkelerin para basarak bankalar aracılığı ile tüketiciye sunması hizmeti bulunmaktadır. Tüketici, Pandemi olumsuz etkisi olan üretim arzının yetmeyeceği korkusu ile bankalara borçlanmaktan çekinmemiş alımlarına devam ettirmiştir.
Üretimin kazancı bankalar aracılığı ile tüketime borç olarak sunulmuş, fakat bunun yetmediği görülmektedir ki ülke yönetimlerinin para basma davranışına da girdiği görülmektedir. Fiyat artışları ile ücretler yetmeme ve piyasaların işleyişinin bozulma riskine karşı ülkelerin para basarak ücret- talep- arz dengesini kurmaya çalışması anlaşılabilir bir olgudur. Burada üretimin veya arzın tutumu belirleyici olacaktır. Tüketici tavrının, pandemi olumsuz etkisinden kurtulması ile piyasadaki arz fiyat dengesini kurması beklenmesine rağmen tüketime katılan küresel yeni nüfus miktarı ile arzın daha da artması gerektiği tahmin fiyatların bir denge arayışının devam edeceği tahmini yapılabilir.
Tüketici stoklamasını en az 3 ay ile bir yıl arasında yaptığı tahmin edilebilir.
Önümüzdeki dönemde üretimin eski miktarına geleceği tahmin edilmekte iken artan fiyatların nasıl düzenleneceği önemli bir sorun olarak piyasalarda nasıl etkiler yapacağı merak edilmektedir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder